Người xuất gia & vấn đề lễ lạy cha mẹ & các vấn đề khác...

NSGN - Giới luật Phật giáo và đạo đức xã hội tuy có mối quan hệ gần nhau ở một số lãnh vực, nhưng đôi khi không dung hội nhau trong một số chuẩn mực đạo đức đặc thù. Vì lẽ, con đường đạo đức của thế gian và xuất thế gian tuy gần nhau nhưng về cơ bản thì không trùng nhau.

Trong quá trình phát triển, ngay tại quê nhà cũng như du nhập ở một số quốc gia, Phật giáo nói chung và giới luật Phật giáo nói riêng đã gặp phải những thử thách không nhỏ, khi có những quy định trái với cổ tục cũng như thiết định đạo đức của xã hội hiện hành. Việc con cái lễ lạy cha mẹ hoặc ngược lại, có tiền đề tranh luận trong thời Phật tại thế⁽¹⁾, cũng như đã tốn nhiều bút mực, tâm huyết của các nhà Phật học Trung Hoa nhiều thời kỳ.

Ngay tại Việt Nam trong thời gian gần đây, đã xuất hiện sự kiện người xuất gia lễ lạy cha mẹ đã khuất. Vấn đề vừa nảy sinh từ hiện thực, đã tạo cho người viết thao thức về việc cần phải khảo cứu lại những tư liệu liên quan đến việc lễ lạy cha mẹ của người xuất gia, thông qua kinh, luật và điển tịch Phật giáo. Trong giới hạn đề tài, người xuất gia được hiểu là toàn bộ người xuất gia nói chung và lễ lạy theo cách hiểu là năm vóc sát đất (五 體 投 地).

Tâm, hành người xuất gia từ kinh, luật Nikaya

Người xuất gia là kẻ từ bỏ gia đình, sống không gia đình⁽²⁾; là con ruột Thế Tôn, sanh ra từ miệng, do pháp sanh, do pháp hóa sanh, thừa tự Chánh pháp⁽³⁾. Hình ảnh của nhiều con sông khi đổ vào biển lớn thì không còn mang tên, họ của mình là ẩn dụ sinh động khi đề cập đến tính chất không gia đình của người xuất gia được Phật dạy trong kinh Tăng chi: Ví như, này Pahārāda, phàm có các con sông lớn nào, ví như sông Hằng, sông Yamunā, sông Aciravatì, sông Sarabhū, sông Mahī, các con sông ấy khi chảy đến biển, liền bỏ tên họ cũ trở thành biển lớn. Cũng vậy, này Pahàràda, có bốn giai cấp: Sát-đế-lỵ, Bà-la-môn, Phệ-xá, Thủ-đà, sau khi từ bỏ gia đình, sống không gia đình, xuất gia trong Pháp và Luật được Như Lai tuyên bố, họ từ bỏ tên và họ của họ từ trước, và họ trở thành những Sa-môn Thích tử⁽⁴⁾.

 Như vậy, kể từ thời điểm được xuất gia theo Chánh pháp và đúng như pháp, thì tất cả những yêu cầu, những hệ lụy, những quy định của xã hội, những chuẩn mực đạo đức của gia đình… người xuất gia đã giảm bớt sự vướng bận, quan tâm. Sự kiện Tôn giả Sangamāji đã có gia đình rồi mới xuất gia, người vợ không hiểu đạo, đem con giao cho tôn giả, tôn giả không đoái hoài làm cho người vợ phải ôm con trở về, được Phật tự kể lại qua những vần kệ sống động trong kinh Phật tự thuyết: Không hoan hỷ, nàng đến/ Không sầu muộn, nàng đi/ Giải thoát khỏi ái phược/ Là Sangamàji/ Ta gọi người như vậy/ Là vị Bà-la-môn⁽⁵⁾. Có thể câu chuyện không mang nhiều tính nhân văn theo quy chuẩn xã hội, nhưng qua đó đã cho thấy tính chất thong dong, không bị trói buộc của người xuất gia, cho dù đó là quan hệ máu mủ, ruột rà.

Với người xuất gia, phẩm vị được khẳng định ở giới hạnh chứ không phải ở tuổi tác. Có thể đầu xanh tuổi trẻ nhưng vẫn được tôn trọng cung kính, bởi lẽ có khi ẩn đằng sau vóc dáng con trẻ là phẩm vị đạo đức cao cả thiêng liêng. Trường hợp Tôn giả Lakuntaka được ghi lại trong Tích truyện Pháp cú đã minh chứng cho trường hợp này. Đức Phật dạy: Ta không gọi người nào là trưởng lão chỉ vì họ già, vì họ ngồi ở ghế trưởng lão, nhưng người nào thấu đạt chân lý, và đối xử tốt với người khác, người ấy là Trưởng lão⁽⁶⁾. Hơn thế nữa, trong kinh Tương ưng, Đức Phật dạy đức vua Kosala không nên khinh thường vị Tỳ-kheo nhỏ tuổi⁽⁷⁾, vì phẩm vị đạo đức và tầm mức trí tuệ quan trọng hơn niên cao, tuổi tác. Trong luật tạng thời Phật cũng thiết định: Này các Tỳ-kheo, ta cho phép việc đảnh lễ, việc đứng dậy chào, hành động chắp tay, hành động thích hợp, chỗ ngồi tốt nhất, nước uống tốt nhất, vật thực tốt nhất tính theo thâm niên⁽⁸⁾ (Hạ lạp - NV).

Trong vấn đề thể hiện sự cung kính đối với hàng xuất gia, thì câu chuyện hoàng thân Sakya và vương phụ Suddhodana thể hiện sự cung kính với Đức Phật là một sự kiện chấn động. Theo Chuyện tiền thân số 547⁽⁹⁾, trong chuyến về thăm quê hương Kapilavastu sau khi thành đạo, khi các vị hoàng thân quốc thích lớn tuổi muốn ra chào Ngài, nhưng vẫn còn ái ngại vì chưa quen việc thể hiện sự cung kính với một người trẻ tuổi như Đức Phật. Mãi đến khi Đức Phật thi triển các dạng thức thần thông, thì sự ái ngại đó được xóa tan và ngay cả phụ vương Suddhodana cũng thể hiện sự cung kính, mà ở đây là lễ lạy đối với Đức Phật. Cũng ngay trong bản kinh vừa nêu, phụ vương Suddhodana thừa nhận rằng, đây là lần thứ ba ngài đảnh lễ Đức Phật. Theo ngài, hai lần trước đó là khi thái tử vừa chào đời và lúc thái tử nhập định trong lễ Hạ điền. Chi tiết này còn được phát hiện trong luật Thiện kiến (善見律)⁽¹⁰⁾.

Có thể hàng đệ tử xuất gia của Đức Phật còn lâu mới được như Ngài, thậm chí đôi khi còn bị mẹ mắng xối xả như câu chuyện của ngài Xá Lợi Phất⁽¹¹⁾. Tuy nhiên, theo quan điểm của Đức Phật, người cư sĩ dù chứng Thánh nhưng vẫn phải đảnh lễ, cúng dường phàm tăng. Vì lẽ, các vị phàm tăng tuy hư hỏng, khuyết tật nhưng họ vẫn đang trong tăng tướng và phẩm mạo cao thượng; họ đang đi trên con đường phạm hạnh, họ ăn một bữa, họ thiểu dục, tri túc; họ thường sống nơi tịch mịch, xa chỗ huyên náo ồn ào, xa chỗ ngũ dục thấp hèn!... Còn ta là gì? Ta là cư sĩ áo trắng, dù đắc quả Tu-đà-huờn, nhưng ta vẫn có gia đình với vợ và con, bạc tiền, của cải, danh vọng, địa vị, nghề nghiệp nuôi sống. Ta không cắt móng tay, không cạo râu tóc, vẫn trang điểm, vẫn thoa vật thơm, y phục lành tốt, thọ hưởng ngũ dục, ăn ngon, mặc ấm, giường cao, nhà rộng v.v... Chỉ nguyên nhân ấy thôi, ta đã phải lễ bái, cúng dường đến các ngài rồi. Huống hồ các ngài, chư phàm tăng ấy còn có khả năng dạy giáo pháp, truyền giới luật cho người tại gia, người xuất gia? ⁽¹²⁾. Đây là một quan điểm cực kỳ táo bạo. Quan điểm  này cũng được khẳng định tương tự bằng câu chuyện về nữ cư sĩMātikamātā được ghi lại trong Tích truyện Pháp cú. Theo văn kinh, mặc dù đã chứng đệ tam thánh quả A-na-hàm nhưng cư sĩ Mātikamātā vẫn phụng cúng cho sáu mươi vị phàm tăng bốn món cần dùng suốt mùa an cư kiết hạ⁽¹³⁾. Từ đây, có thể thấy, người xuất gia mang hình bóng của Tam bảo thì được cư sĩ tại gia phụng kính. Vì Tăng không phải là cá nhân mà là đoàn thể, là ngôi vị tôn quý thứ ba trong Tam bảo. Và, Tam bảo là đối tượng tôn thờ tối thắng, không thể vượt qua và không có ai cao hơn ngôi vị Tam bảo.

Về cách thức thể hiện lòng hiếu thảo của con cái đối với cha mẹ, trong một số trường hợp, Đức Phật vẫn cho phép người xuất gia nuôi dưỡng cha mẹ của mình trong điều kiện khả dĩ. Đây chỉ là giải pháp mang tính tình thế, riêng lẽ, nhằm giúp cho một vài vị Tỳ-kheo trong hoàn cảnh vừa nêu không phải trở lui đời sống thế tục, mà vừa có thể tu tập, vừa có thể chăm lo cha mẹ của mình⁽¹⁴⁾. Về phương diện người xuất gia thể hiện lòng hiếu tháo đối với đấng sanh thành, kinh điển Nikaya chỉ nhấn mạnh lấy việc tu tập, chuyển hóa của bản thân, xem đó là một trong những cách thức báo hiếu tối ưu dành cho cha mẹ.

Với những người thân đã khuất, tâm trạng u buồn, khổ đau không phải là thái độ của một người cư sĩ đúng mực. Từ các câu chuyện Tiền thân Đức Phật số 352, 354, 449, chuyện nàng Kisa Gotami (Theri 143), nàng Patacara (Theri 134)… đã cho thấy Đức Phật có một cái nhìn bình thản trước lẽ thường sanh tử. Ngài kêu gọi hàng đệ tử nên có một quan điểm thấu đạt về sự thực vô thường, vô ngã, buông xả mọi chấp trước trước thực trạng sanh tử biệt ly. Cơ sở vững chắc nhất về quan điểm này là thái độ trầm tỉnh, bình thản của Đức Phật khi Ngài tuần tự kể lại 547 câu chuyện về tiền thân của mình cũng như của các đệ tử.

Từ cơ sở này có thể thấy, đối với cha mẹ, anh em, thân tộc quá cố… kinh điển Nikaya đề cập nhẹ nhàng, không cổ súy hoạt động cúng kiếng, tế tự người thân. Thậm chí, đối với thân xác còn lại của Như Lai sau khi diệt độ, Đức Phật cũng chỉ dạy rằng, các thầy xuất gia đừng quá bận tâm hay băn khoăn lo lắng, vì theo Ngài, việc ấy là phận sự của hàng tại gia cư sĩ. Lời dạy thống thiết trong đêm Đại diệt độ đã minh chứng cho quan điểm này: Này Ananda, các Ngươi đừng có lo lắng vấn đề cung kính thân xá-lợi của Như Lai. Này Ananda, các Người hãy nỗ lực, hãy tinh tấn hướng về tự độ, sống không phóng dật, cần mẫn, chuyên hướng về tự độ. Này Ananda, có những học giả Sát-đế-lỵ, những học giả Bà-la-môn, những học giả gia chủ thâm tín Như Lai, những vị này sẽ lo cho sự cung kính cúng dường thân xá-lợi của Như Lai⁽¹⁵⁾. Từ lời căn dặn này, Bà-la-môn Dona cũng như dân chúng Mala đã đóng vai trò chính trong việc hỏa táng cũng như phân chia xá-lợi của Đức Như Lai sau lễ trà tỳ.

Theo kinh văn Nikaya, người xuất gia luôn có một vị trí tối thắng. Với khảo sát bước đầu, chúng tôi chưa phát hiện bất cứ một tư liệu nào yêu cầu hàng xuất gia phải cung phụng, lễ bái hàng tại gia, dù đó là cha mẹ hay quân vương, mà còn phát hiện nhiều điều ngược lại. Có thể sự tinh nghiêm, trong sạch của đại đa số chúng xuất gia trong thời kỳ đầu, đã làm cho chúng tại gia dễ dàng chấp nhận và tuân phục theo những bổn phận mà Đức Phật đã quy định cho hàng cư sĩ. Hơn nữa, nghi lễ đời người thời Phật cũng rất giản đơn vì theo quan điểm của Đức Phật, cái chết chỉ là kết thúc một chặng ngắn của hành trình dài. Chết và sẽ tái sanh là niềm tin phổ biến trong chúng xuất gia và kể cả hàng tại gia cư sĩ. Vì vậy, vấn đề người xuất gia lễ lạy cha mẹ khi còn sống hay trong tang nghi không có mặt trong kinh điển thuộc văn hệ Nikaya.

Người xuất gia lễ lạy cha mẹ theo kinh điển Bắc truyền

Từ sự quy định của quân vương và tự nảy sinh trong hiện thực đời sống, sự kiện người xuất gia lễ lạy cha mẹ xuất hiện trong Phật giáo Trung Hoa ở nhiều thời kỳ. Tư liệu về thể tài này được bảo lưu rất phong phú và sinh động trong Đại tạng kinh Đại chính tân tu (ĐTKĐCTT). Người viết tiếp cận vấn đề dựa trên nguồn tư liệu này.

1- Chiếu lệnh và kháng thư

Vấn đề yêu cầu người xuất gia lễ lạy cha mẹ, lễ kính các đối tượng vương quyền và các ý kiến phản đối của Tăng nhân được tập hợp trong Tập Sa-môn bất ưng bái tục đẳng sự (集 沙 門 不 應 拜  俗 等 事) thuộc tập 52 mang số hiệu 2108 trong ĐTKĐCTT. Đây là một tác phẩm gồm sáu quyển, là sự tổng hợp phong phú các dạng Sắc, Chiếu, Lệnh… của vương quyền như: Kim thượng chế Sa-môn đẳng trí bái quân, thân sắc (今 上 制 沙 門 等 致 拜 君 親 敕);  Tống Hiếu Vũ Đế ức Sa-môn trí bái sự (宋 孝 武 帝 抑 沙 門 致 拜 事); Kim thượng đình Sa-môn bái quân chiếu (今 上 停 沙 門 拜 君 詔)… cùng các kháng thư thể hiện qua các dạng văn bản như Khải, Biểu, Thư, Nghị Trạng… của các Tăng nhân và Đạo sĩ xuyên suốt nhiều thời kỳ. Theo tác phẩm Tập Sa-môn bất ưng bái tục đẳng sự, các vị vương quan yêu cầu Sa-môn quỳ lạy rất đông đảo, từ Hán Thành Đế, Hàn Huyền, Hiếu Võ Đế, Hách Liên Bột Bột, Tề Vũ Đế, Tùy Dạng Đế, Thượng Quan Nghi… Yêu cầu đó đã gặp phải sự phản ứng mạnh mẽ của Đạo sĩ và Tăng nhân. Có thể điểm qua những Tăng nhân có kháng thư tiêu biểu như Lô Sơn - Tuệ Viễn, Thích Ngạn Tông, Oai Tú, Đạo Tuyên, Linh Hội, Hội Ẩn, Huyền Phạm, Tĩnh Mại, Sùng Bạt…

Từ nội dung sắc chỉ của các vương quan, có thể nhận ra cơ sở nền tảng của lý lẽ Sa-môn phải lễ lạy vương quyền và cha mẹ dựa trên những chuẩn mực đạo đức của Nho gia như Lục thuận⁽¹⁶⁾, Ngũ thường⁽¹⁷⁾: Mở bày nền tảng Lục thuận; sánh hợp căn bản Ngũ thường (具 開 六 順之 基. 偕 協 五 常之 本)⁽¹⁸⁾. Trong những Tăng nhân viết kháng thư, người đầu tiên thể hiện sự phản kháng đáng chú ý là ngài Lô Sơn - Tuệ Viễn với tác phẩm thời danh Sa-môn bất kính vương giả luận (沙 門 不 敬 王 者 論). Đặc biệt, ngài Đạo Tuyên, vị khai tổ của Luật tông Trung Quốc, đã viết bốn kháng thư vừa mang tính lý luận Phật học vừa dẫn ra những tai hại cho các vương quan khi ban sắc, chiếu trái đạo. Trong luận thư, ngài Đạo Tuyên đã vận dụng kinh thư Trung Hoa để xiển dương sự tôn nghiêm của Tam bảo⁽¹⁹⁾. Theo ngài Đạo Tuyên, Do chiếu lệnh nên phải quỳ bái phụ mẫu, với người xuất gia theo Phật thì đó là việc quá sai lầm (然於父母猶令跪拜.私懷徒愜佛教甚違)⁽²⁰⁾. Trong những kháng thư, ngoài việc viện dẫn kinh điển, các Tăng nhân đều khẳng định rằng, nếu yêu cầu người xuất gia lễ bái, dù đó là quân vương hay cha mẹ, thì việc người thọ lễ sẽ bị tổn phước và thậm chí là đoản thọ. Theo Phụ mẩu đồng quân thượng bất lệnh xuất gia nhân trí bái biểu (父 母 同 君 上 不 令 出 家 人 致 拜 表) của Tăng nhân Sùng Bạt, thì Sa-môn lạy người đời thì họ sẽ tổn giảm công đức và thọ mạng, dù đó là quân vương hay cha mẹ (沙 門 拜 俗 損 君 父 功 德 及 以 壽 命)⁽²¹⁾.

Thái độ phản kháng của Tăng nhân về việc bắt Sa-môn lễ lạy vua quan và cha mẹ còn được phát hiện rải rác trong Pháp uyển châu lâm (法 苑 珠 林)⁽²²⁾,  Quảng hoằng minh tập (廣 弘 明 集)⁽²³⁾, Phật tổ lịch đại thông tải(佛 祖 歷 代 通 載)⁽²⁴⁾, Trúc song tùy bút (竹 窗 随 笔)⁽²⁵⁾… Cơ sở nền tảng của những yêu cầu Sa-môn lễ lạy cha mẹ, vương quan cùng những kháng thư vừa dẫn, có liên quan đến hoặc căn cứ vào những bộ kinh, luật căn bản của Phật giáo.

2- Cơ sở kinh, luật

Đạo Phật được xem là đạo hiếu. Đạo hiếu ấy bàng bạc trong mỗi trang kinh và được tiếp cận từ nhiều góc độ. Đề cập về hiếu đạo, ĐTKĐCTT có ghi lại các kinh căn bản sau: Phật thuyết báo ân phụng bồn kinh, cũng có tên là Báo tượng công đức kinh (佛 說 報 恩 奉 盆 經 (亦 云 報 像 功 德 經)⁽²⁶⁾; Phật thuyết phụ mẫu ân trọng kinh (佛 說 父 母 恩 重 經)⁽²⁷⁾; Phật thuyết hiếu tử kinh (佛 說 孝 子 經)⁽²⁸⁾; Phật thuyết phụ mẫu ân nan báo kinh (佛 說 父 母 恩 難 報 經)⁽²⁹⁾; Phật thuyết Vu lan bồn kinh (佛 說 盂 蘭 盆 經)⁽³⁰⁾.

Một trong những cơ sở lý luận của việc lễ bái cha mẹ có liên quan đến luận điểm Đức Phật lạy đống xương khô. Ở đây, trong tất cả những kinh văn liên quan đến hiếu đạo vừa dẫn, không có chi tiết này. Lần ngược lại bản chữ Hán từ bản kinh tiếng Việt của kinh Báo ân cha mẹ, chi tiết: Như Lai hướng về đống xương khô, năm vóc sát đất, cung kính lễ bái (如 來 向 彼 枯 骨，五 體 投 地, 恭 敬 禮 拜) được phát hiện trong một bản kinh biệt hành mang tên Phật thuyết phụ mẫu ân trọng nan báo kinh (佛 說 父 母 恩 重 難 報 經) do ngài Cưu Ma La Thập phụng chiếu dịch (姚 秦 三 藏 法 師 鳩 摩 羅 什 奉  詔 譯). Điều đáng chú ý là bản kinh này không nằm trong Nghi tợ bộ và cũng không có tên trong ĐTKĐCTT. Chúng tôi đã khảo sát nhiều cách thức từ ĐTKĐCTT, Đại tạng kinh tường tế mục lục, cũng như toàn bộ dịch phẩm của ngài Cưu Ma La Thập trong Xuất tam tạng ký tập, nhưng không phát hiện bản kinh này. Theo quan điểm chính thống, các kinh văn được đưa vào Đại tạng kinh đã trải qua sự thẩm định nghiêm khắc của nhiều nhà nghiên cứu Phật học có thẩm quyền. Nếu căn cứ vào ĐTKĐCTT làm nền tảng, bản kinh nào không có trong danh mục Đại tạng, thì không được xem là kinh văn chính thống của Phật giáo Bắc truyền. Và như vậy, từ cơ sở này đã minh chứng, chi tiết Đức Phật lạy đống xương khô là sự kiện không có thực trong kinh văn Phật giáo Bắc truyền.

Trong giáo nghĩa Đại thừa, người xuất gia thể hiện lòng hiếu thảo với cha mẹ bằng nhiều cách. Trong tất cả những hình thức báo hiếu, kinh điển không đề cập đến việc quỳ lạy cha mẹ.

Theo kinh Đại bát Niết bàn, quyển thứ sáu (大 般 涅 槃 經 卷 第 六)⁽³¹⁾, Đức Phật dạy rằng: Người xuất gia không nên lễ kính người tại gia (然 出 家 人 不 應 禮 敬 在 家 人 也)⁽³²⁾; trong Chư kinh yếu tập, quyển thứ hai (諸 經 要 集, 卷 第 二), Phật dạy: Không nên lễ bái hết thảy người tại gia (不 應 禮 拜 一 切 白 衣)⁽³³⁾.Tương tự, kinh Phạm võng Bồ-tát giới (梵 網 經 菩 薩 戒)  quyển hạ, tập hai mươi bốn, Đức Phật dạy: Phép của người xuất gia thì không nên lễ bái quốc vương, không lễ lạy cha mẹ, không kính lễ lục thân quyến thuộc, không kính lễ quỷ thần (出 家 人 法 不 向 國 王 禮 拜. 不 向 父 母 禮 拜.  六 親 不 敬. 鬼 神 不 禮)⁽³⁴⁾.  Chi tiết này cũng xuất hiện trong Giới pháp xuất gia tại gia - Bồ-tát giới, bản dịch tiếng Việt của Hòa thượng Trí Quang⁽³⁵⁾. Đặc biệt, trong quyển thứ năm mươi của bộ Tứ phần luật, bộ luật căn bản của người xuất gia,Đức Phật dạy, không nên lạy người thế tục (佛 言. 不 應 禮 白 衣)⁽³⁶⁾. Tư liệu này cũng được tìm thấy trongLuật tứ phần, bản dịch tiếng Việt của Hòa thượng Thích Đỗng Minh⁽³⁷⁾.

Đây là những cơ sở nền tảng bảo chứng rằng, người xuất gia không nên lễ lạy người tại gia, dù đó là quân vương, cha mẹ hay lục thân quyến thuộc, dù còn sống hay đã chết. Vì lẽ, người xuất gia, đã thọ giới Bồ-tát, nếu lạy cha mẹ, thì phạm vào giới số 40 trong 48 giới nhẹ của Bồ-tát giới Phạm võng⁽³⁸⁾; người xuất gia nói chung, nếu lạy cha mẹ, thì không đúng với kinh, luật vừa được dẫn ở trên.

Thay lời kết hay những giải pháp gợi mở

Mặc dù thân, tâm xuất gia nhưng Tăng nhân vẫn có những mối liên hệ về nguồn cội của mình. Ứng xử hài hòa trong quan hệ thân tộc và hành trì đúng theo giới luật là việc làm cần thiết của một người xuất gia. Tham khảo về hành xử của Đức Phật trong tang lễ của thân phụ Tịnh Phạn được ghi lại trong Phật thuyết Tịnh Phạn vương bát Niết bàn kinh (佛 說 淨 飯 王 般 涅 槃 經)⁽³⁹⁾, là những giải pháp gợi mở về trường hợp này.

Theo kinh, Đức Phật đã có những hỗ trợ cần thiết qua những khai thị ngắn gọn và thực tế, để cuối cùng sau khi từ bỏ huyễn thân, vua Tịnh Phạn được sanh lên cõi Trời Tịnh Cư (生淨居天). Kinh văn mô tả ứng xử khéo léo của Đức Phật, xoay quanh những sự kiện trong tang lễ. Một trong những chi tiết, đó là Đức Phật và Nan Đà nghiêm, kính đứng ở trước linh cữu, ngài A Nan và La Vân (La Hầu La – NV) thì đứng ở phía cuối (佛 共 難 陀. 在 喪 頭 前 肅 恭 而 立. 阿  難 羅 云. 住 在 喪 足). Đặc biệt, Đức Phật sợ chúng sanh đời sau không báo đáp thâm ân cha mẹ, nên dự định tự mình khiêng quan tài của thân phụ (自 欲 擔 於 父 王 之 棺).

Ở đây, cần phải thấy rõ là Ngài chưa tự mình khiêng quan tài thân phụ. Hiện tại, chúng tôi chưa phát hiện tư liệu cho rằng Đức Phật ghé vai khiêng quan tài của thân phụ. Ngài vừa khởi ý như thế thì tam thiên đại thiên thế giới chấn động. Khi đó, bốn vị Thiên vương liền phát nguyện và được Phật cho phép, nên thay Đức Phật khiêng quan tài vua Tịnh Phạn. Chi tiết đáng lưu ý là trước khi khiêng quan tài, bốn vị Thiên vương đều hiện thân hình như người bình thường (時 四 天 王. 各 自 變 身. 如 人 形 像. 以 手 擎 棺). Nghĩa cử cuối cùng của Đức Phật đối với thân phụ Tịnh Phạn là Ngài đã cúi mình, tay cầm lò hương, đi trước linh cữu, đưa di thể vua Tịnh Phạn về nơi an táng (如 來 躬 身.手 執 香 爐.在 喪 前 行.出 詣 葬 所).

Kinh văn đã chuyển tải những thông điệp quan trọng về hành xử của người xuất gia đối với tang lễ của cha mẹ mình. Từ kinh văn cho thấy, những ứng xử của Đức Phật trong tang lễ của thân phụ vẫn nằm trong khuôn khổ những thiết định giới luật mà Ngài đã ban hành.

Trong thực tiễn đời sống, có một số trường hợp người xuất gia xem mẹ cha như những cư sĩ bình thường. Đây là những trường hợp mà Đại sư Liên Trì đã cực lực lên án trong tác phẩm Chánh ngoa tập (正訛集). Theo ngài Liên Trì, có những hạng ngu tăng không hiểu biết, cứ để cho cha mẹ lạy, hoặc ngồi chính giữa để cha mẹ chầu hầu bên cạnh, hoặc ngồi giữa thuyền để cha mẹ vất vả chèo ghe. Trong sâu xa thì trái với lời dạy của Phật, trong liên hệ đời thường thì ngược với nhân luân, làm cho người đời chê cười và tự thân trưởng dưỡng tánh ngã mạn (愚 僧 不 知，遂 納 父 母 之 拜，或 正 座 而 父 母 趨 傍，或 中 舲 而 父 母 操,  楫 遠 違 佛 旨, 近 逆 人 倫. 招 世 譏 嫌, 啟 人 傲 慢 - 正 訛 集). Trong tác phẩm Trúc song tùy bút (竹 窗 随 笔), Đại sư Liên Trì đã đưa ra quan điểm xem cha mẹ giống như Phật (這 是 我 的 父 母 親，如 衕 佛  一 樣) và yêu cầu người xuất gia nên ứng xử cho tương đồng. Căn cứ vào bối cảnh lịch sử, quan điểm này của Đại sư Liên Trì là giải pháp tình thế, nhằm chống lại một số trường hợp người xuất gia không hiếu kính, hay ứng xử không phù hợp đối với các bậc thân sinh ra mình.

Hiếu đạo là giá trị nhân văn mang tính toàn nhân loại. Mỗi dân tộc, quốc gia, tôn giáo… có những quy chuẩn về hiếu đạo khác nhau. Thang bậc hiếu thảo lớn nhất theo quy chuẩn của Nho gia là Tôn thân⁽⁴⁰⁾. Với Phật giáo, người con hiếu thảo đúng mực, ngoài những phận sự lo cho cha mẹ tương đương như Nho gia, thì việc khuyến hóa cha mẹ an trú trong Tín và Giới⁽⁴¹⁾, quảng phát Bồ-đề tâm, vì cha mẹ sám hối nghiệp chướng, hồi hướng công đức tu hành cho cha mẹ… là những cách thức báo hiếu cao cả.  

 Chú thích

⁽¹⁾ Kinh Tiểu bộ, tập 10, Chuyện Tiền thân Đức Phật, chuyện Đại vương Vessantara, số 547. Xem thêm: 大 正 新 脩 大 藏 經 第 三 冊 No. 187, 方 廣 大 莊 嚴 經; No. 156, 大 方 便 佛 報 恩 經.
⁽²⁾ Kinh Trung bộ, tập 2, kinh Ratthapala, số 82.
⁽³⁾ Kinh Tương ưng, tập 2, thiên Nhân duyên, chương V, Tương ưng Kassapa, kinh Y áo.
⁽⁴⁾ Kinh Tăng chi, chương Tám pháp, phẩm Lớn, kinh A Tu La Pahārāda.
⁽⁵⁾ Kinh Tiểu bộ, tập 1, kinh Phật tự thuyết, chương một, phẩm Bồ-đề.
⁽⁶⁾ Tích truyện Pháp cú, bản dịch của Viên Chiếu, phẩm Công bình pháp trụ, Người trẻ có thể là trưởng lão.
⁽⁷⁾ Kinh Tương ưng, tập 1, Thiên có kệ, chương Ba, Tương ưng Kosala, phẩm thứ nhất, kinh Tuổi trẻ.
⁽⁸⁾ Cullavagga, chương 6, Sàng tọa, Tụng phẩm thứ hai, Bài kệ về sự kính trọng. Bản dịch tiếng Việt của Tỳ-kheo Indacanda.
⁽⁹⁾ Kinh Tiểu bộ, tập 10, Chuyện Tiền thân Đức Phật, chuyện Đại vương Vessantara, số 547.
⁽¹⁰⁾ 大 正 新 脩 大 藏 經 第 二 十 四 冊  No. 1462, 善 見 律 毘 婆 沙 卷 第 十 七.
⁽¹¹⁾ Tích truyện Pháp cú, Viên Chiếu dịch, phẩm Bà-la-môn, Tôn giả Xá Lợi Phất bị mẹ mắng.
⁽¹²⁾ Kinh Mi Tiên vấn đáp, HT. Giới Nghiêm dịch, NXB Tôn giáo, 2003, tr. 422.
⁽¹³⁾ Tích truyện Pháp cú, bản dịch của Viên Chiếu,  phẩm Tâm, Người đọc được tâm.
⁽¹⁴⁾ Kinh Tiểu bộ, tập 10, Chuyện Tiền thân Đức Phật, chuyện Hiếu tử Sama, số 540.
⁽¹⁵⁾ Kinh Trường bộ, tập 1, Kinh Đại bát Niết-bàn, số 16, tụng phẩm V.
⁽¹⁶⁾ 春秋左傳, 隱公三年, 君義，臣行，父慈，子孝，兄愛，弟敬，所謂六順也.
⁽¹⁷⁾五常: 即 仁, 義, 禮, 智, 信.
⁽¹⁸⁾  大 正 新 脩 大 藏 經 第 五 十 二 冊  No. 2108 集 沙 門 不 應 拜 俗 等 事. 卷 第 六. 今 上 停 沙 門 拜 君 詔 一 首.
⁽¹⁹⁾  大 正 新 脩 大 藏 經 第 五 十 二 冊  No. 2108 集 沙 門 不 應 拜 俗 等 事. 卷 第三. 西 明 寺 僧 道 宣 等 序 佛 教 隆 替 事 簡 諸 宰 輔 等 狀 一 首.
⁽²⁰⁾ 大 正 新 脩 大 藏 經 第 五 十 二 冊  No. 2108 集 沙 門 不 應 拜 俗 等 事. 卷 第三, 西明寺僧道宣等重上榮國　夫人楊氏請論不合拜親 啟 一首
⁽²¹⁾  大 正 新 脩 大 藏 經 第 五 十 二 冊  No. 2108 集 沙 門 不 應 拜 俗 等 事. 卷 第 六. 襄 州 禪 居 寺 僧 崇 拔 上 請 父 母 同 君 上 不 令 出 家 人 致 拜 表 一 首.
⁽²²⁾  大 正 新 脩 大 藏 經 第 五十三 冊 No. 2122 法 苑 珠 林 卷 第 十 九.
⁽²³⁾  大  正  新 脩  大  藏  經  第 五  十  二  冊  No 2103, 廣 弘 明 集, 卷 第 二 十 五.
⁽²⁴⁾  大 正 新 脩 大 藏 經 第 四 十 九 冊 No. 2036, 卷 第 十 二.
⁽²⁵⁾  Tác phẩm của Đại sư Liên Trì, vị Tổ thứ tám của Tịnh Độ tông (1532-1612).
⁽²⁶⁾  大 正 新 脩 大 藏 經 第 十 六 冊 No. 686, 佛 說 報 恩 奉 盆 經.
⁽²⁷⁾  大 正 新 脩 大 藏 經  第 八 十 五 冊 No. 2887, 父 母 恩 重 經. Bản kinh này được xếp vào Nghi tợ bộ,trong ĐCTTĐTK.
⁽²⁸⁾  大 正 新 脩 大 藏 經 第 十 六 冊 No. 687, 佛 說 孝 子 經.
⁽²⁹⁾ 大 正 新 脩 大 藏 經 第 十 六 冊 No. 684, 佛 說 父 母 恩 難 報 經.
⁽³⁰⁾ 大 正 新 脩 大 藏 經 第 十 六 冊 No. 685, 佛 說 盂 蘭 盆 經.
⁽³¹⁾大 正 新 脩 大 藏 經 第 十 二 冊 No. 374, 大 般 涅 槃 經.
⁽³²⁾ Kinh đã dẫn.
⁽³³⁾大 正 新 脩 大 藏 經 第 五 十 四 冊 No. 2123, 諸 經 要 集.
⁽³⁴⁾大 正 新 脩 大 藏 經 第 二 十 四 冊 No. 1484,梵 網 經.
⁽³⁵⁾ Giới pháp xuất gia tại gia, Bồ-tát giới, Trí Quang dịch, NXB. TP. HCM, 1998, tr. 183.
⁽³⁶⁾大 正 新 脩 大 藏 經 第 二 十 二 冊 No. 1428. 四 分 律.
⁽³⁷⁾ Luật tứ phần, quyển 6, HT. Thích Đỗng Minh dịch, Thích Nguyên Chứng và Thích Đức Thắng hiệu đính và chú thích, Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam & NXB. TP. HCM, 2006, tr. 25.
⁽³⁸⁾ Giới pháp xuất gia tại gia, Bồ-tát giới, Trí Quang dịch, NXB. TP. HCM, 1998, tr. 105.
⁽³⁹⁾大 正 新 脩 大 藏 經 第 十 四冊 No. 512 佛 說 淨 飯 王 般 涅 槃 經.
⁽⁴⁰⁾ 禮 記: 孝 有 三 , 大  孝 尊 親, 其 次 弗 辱, 其 下 能 養.
⁽⁴¹⁾ Kinh Tăng chi, chương Hai pháp, phẩm Tâm thăng bằng, kinh Đất.

Chúc Phú

CHƯA ĐỦ DUYÊN XUẤT GIA

Thạch, Kim, Tú thưa hỏi

Hỏi: Kính bạch Thầy! Hoàn cảnh của con (Thạch) thật khó khăn, con muốn về VN tu tập, nhưng ai cũng can gián, cho rằng chưa chắc người ta để yên cho con tu. Bây giờ thì con hết mơ xuất gia ở TV Trúc Lâm, mặc dù con đã được HT Thanh Từ hứa khả. Con muốn tu theo pháp môn của Thầy, nhưng thức dậy lúc 2 giờ sáng thì con làm chưa được. Với lại, như lời Thầy dạy, chưa xả tâm, chưa ly dục ly ác pháp mà đòi giải thoát luân hồi sanh tử là điều khó thực hiện. Con hiện không có bị gia duyên ràng buộc, liệu con tu theo Thầy và cô Út có được không? Hay là như một số người khuyên con, “ráng gieo duyên để kiếp sau tu sớm hơn thì được, bây giờ tu rốt ráo chưa được đâu”. Xin Thầy từ bi chỉ dạy. Từ khi trở qua Mỹ, 3 tháng nay con tu tập theo pháp môn của Thầy. Nhưng không có ai nuôi cơm, không có chùa để ở. Chùa còn phải tìm cách thu hút Phật tử đến cúng dường, và tu hành không đúng pháp Phật. Cuối cùng con đành phải đi dạy học lại mà trong lòng rất tiếc những ngày tháng được thong dong, an lạc tu tập xả tâm, ly dục ly bất thiện pháp. Con đã nhận lời dạy ban đêm (kể từ ngày 19/6/2000), nên ban ngày và buổi công phu khuya con còn giữ được. Con nhớ lời Thầy dạy là: “người cư sĩ cũng có thể tu hành như người tu sĩ xuất gia”. Xin Thầy từ bi chỉ dạy cho con. Con định hè năm 2001 thì con về tu viện Chơn Như tu học một tháng. Từ nay đến đó con sẽ cố gắng chuẩn bị thân tâm để có theo kịp các huynh đệ bên nhà.
Đáp: Về vấn đề tu hành của con, con là người Việt Nam nên trở về quê cha, đất tổ để tu hành, làm sáng tỏ lại Phật Giáo Việt Nam, làm rạng rỡ Tổ Tiên nòi giống dân tộc Việt Nam, như những bậc chân tu Việt Nam dám ăn dám nói thẳng sự thật mà các con đã biết.
Ở đây con nên tự xét lòng con có quyết tìm tu giải thoát hay không? Nếu có thật lòng quyết tìm tu giải thoát và quyết tâm dựng lại một nền đạo đức nhân bản – nhân quả làm người của Phật giáo có lợi ích rất lớn cho loài người trên hành tinh này mà nó đã bị dìm mất từ lâu. Khi có quyết tâm như vậy thì ngăn sông cách núi không phải là một việc khó mà khó là ở chỗ lòng con chưa quyết tâm. Thầy chấp nhận những người quyết tìm tu giải thoát cho mình và làm lợi ích cho người, cho Phật giáo thì dù cho hoàn cảnh có khó khăn nào, có đến đâu Thầy cũng tìm mọi cách giúp cho người đó tu hành đến nơi đến chốn.
Đức Phật đã dạy: “Được thân người là khó, khó như con rùa mù tìm bọng cây giữa biển, nhưng gặp được chánh pháp còn khó hơn”. Lời dạy này con cứ suy ngẫm sẽ thấy rất đúng. Mất thân rồi khó tìm được thân con ạ! Gặp pháp tu hành giải thoát cũng không phải dễ, nhưng con nên nhớ đạo đức nhân bản của đạo Phật không cho phép chúng ta làm khổ mình, khổ người nhất là những người thân thương của mình vì đó là duyên nghiệp nhân quả phải trả mà phải trả trong thiện pháp, trong đạo đức làm người, chứ không được làm khổ nhau trong ác pháp, làm khổ nhau trong ác pháp thì trả vay không bao giờ hết. Cho nên chúng ta đi tu không có quyền làm khổ người, nhất là những người thân thương của mình trong gia đình.
Từ khi có đạo Phật xuất hiện trên đời này, đạo đức nhân bản làm người có mặt, thì sự cắt ái ly gia là một điều quan trọng, nhưng cắt ái ly gia như thế nào mà không làm khổ mình khổ người thì mới được đức Phật chấp nhận. Nó thuộc về ái kiết sử.
Trong thất kiết sử, ái kiết sử là khó đoạn dứt nhất, dứt ngang thì nghiệp nhân quả không tròn. Khi vào chùa tu sống độc cư một mình thì mới thấy nghiệp nhân quả ái kiết sử là khó dứt, trốn nó thì dễ, dứt nó thì khó, chỉ có làm hết bổn phận đạo đức nhân quả thì ái kiết sử đoạn lìa. Nhưng không phải vì cớ đó mà chúng ta không có đường tu, chính vì lý do đó mà đức Phật dạy chúng ta thọ Bát Quan Trai Giới và hằng ngày trong chiếc áo của người cư sĩ áp dụng đạo đức không làm khổ mình, khổ người, nếu chúng ta thành tựu đạo đức không làm khổ mình khổ người thì chúng ta đã ly dục ly ác pháp và vì vậy mà ái kiết sử đã bị đoạn dứt.
Người ly dục, ly ác pháp là người có đầy đủ phước vô lậu nên khi tâm họ khởi muốn xuất gia tu hành thì mọi người thân thương trong gia đình đều hoan hỷ và tán thán ca ngợi hạnh xuất gia của họ, họ ra đi với lòng hân hoan của mọi người tiễn đưa một bậc Thánh nhân mà người trong gia đình ai cũng nhận thấy qua hành động đạo đức của người này đã từng sống với mọi người.
Với chiếc áo người cư sĩ, tu xả tâm không có gì khó đâu. Các đối tượng là chướng ngại pháp, nó đến với chúng ta đó là điều kiện để chúng ta diệt ngã xả tâm đẩy lui các chướng ngại pháp, như đức Phật đã dạy tu tập Định Vô Lậu, còn bình thường tâm không có ác pháp thì chúng ta nên nhớ rèn luyện pháp hướng tâm để cho tâm có một đạo lực, đạo lực ấy sẽ giúp chúng ta nhập các định sau này còn hiện giờ nó là pháp dẫn tâm chúng ta thường sống thanh thản, an lạc và vô sự.
Hiện giờ con đang sống bên Mỹ, đừng đến các chùa tu hành không đúng pháp đâu sẽ làm con mất thì giờ vô ích. Mỗi tháng con nên chọn một hoặc hai ngày thọ Bát Quan Trai tức là tập sống như đức Phật, ăn ngày một bữa, không nghe ca hát, không nằm giường cao rộng lớn, không trang điểm, sống độc cư trầm lặng một mình, những hành động sống này là tập hạnh giải thoát.
Thời gian tu tập con thấy thích sống như vậy tức là trong một đời này con sẽ tu tập làm chủ sanh, già, bệnh, chết và chấm dứt luân hồi, còn con không thấy thích thì kiếp này tu chưa xong.
Trong những ngày thọ Bát Quan Trai sống trầm lặng độc cư mà tâm con không phóng dật, tâm thường tự nhiên định trên hơi thở thì con hãy trở về Việt Nam lập tức gặp Thầy để Thầy trực tiếp hướng dẫn nhập các định và Tam Minh.
Trong hoàn cảnh nào mà người quyết tâm tu hành tìm sự giải thoát thì hoàn cảnh nào tu hành cũng tốt, có thì giờ rảnh lúc nào thì chúng ta tu ngay lúc ấy dù là một phút cũng đừng phí bỏ rất uổng.

“Tấc bóng thời gian một tấc vàng,

Tấc vàng tìm được không gì khó

Tấc bóng thời gian khó hỏi han”.

Các con đều đã lớn tuổi hết rồi, năm tháng còn lại quá ít, phải tinh cần ly dục, ly ác pháp, thường đẩy lui các chướng ngại pháp trong tâm và đừng quên rèn luyện“pháp như lý tác ý”. Một lần nữa Thầy xin nhắc lại: các con đừng quên, thường nhắc tâm: “Tâm như cục đất phải lìa tham,sân, si cho thật sạch”. Đó là những điều cần thiết mà các con phải hằng tu tập rèn luyện từng phút từng giây, tự thắp đuốc lên mà đi thì ngay đó là Niết bàn của các con, các con đừng tìm đâu xa, đừng nghe lời lừa đảo của kẻ khác mà hãy tin tưởng, xưa kia đức Phật đã thành tựu cũng do pháp này, ngày nay trong sáu tháng Thầy cũng thành tựu nơi pháp ấy.
Từ lâu các con đã tu theo thiền theo kinh sách phát triển nó đã trở thành thói quen hãy cố mà bỏ xuống, tu tập lại 5 hơi thở đi kinh hành một vòng, nếu sức các con khỏe thì nên tu nhiều một chút, còn sức khỏe các con kém thì nên tu ít lại một chút, tu như thế nào mà cảm giác toàn thân tâm được thanh thản, an lạc chứ không phải tu mà làm khổ thân tâm của mình quá mệt nhọc thì đó là tu sai, tu mà còn làm khổ mình thì không đúng. Ví dụ: ngồi thiền hai chân đau quá mà cứ ráng ngồi chịu đau đó là tu sai.
Các con nên nhớ pháp của đức Phật không tu thì thôi mà đã chấp nhận tu là có thanh thản, an lạc, vô sự, nhẹ nhàng giải thoát ngay liền trong đời sống hiện tại, đó là một sự xác chứng cụ thể của đạo Phật “Pháp của Ta thiết thực không có thời gian đến để mà thấy…”.
Sau cùng Thầy có lời thăm và chúc cả gia đình của các con được an vui mạnh khoẻ, chúc các con tu tập xả tâm tốt.

Kính thư

Người đồng tính có nên đi tu hay không, Hòa thượng Thích Thiện Tánh, Phó Ban Thường trực Thành hội Phật giáo TPHCM đã có sự chia sẻ với Kienthuc.net.vn.

Có đi tu cũng không thể thọ Đại giới

Hòa thượng có biết gì về người đồng tính không ạ?

Thông qua các phương tiện truyền thông và các hoạt động xã hội, tôi có biết về những người được gọi là đồng tính. Đây là những người cùng giới (gái - gái, trai - trai) nhưng lại yêu nhau. Họ không muốn lập gia đình với người khác giới mà muốn sống với người như mình. Hoặc nếu có lấy vợ hay chồng cũng chỉ để che mắt thiên hạ.

Hòa thượng có thể chia sẻ về những quy định của nhà Phật để giúp người tu tránh những tình cảm luyến ái thế gian không ạ?

Tu hành là nhằm diệt dục, tránh đi những tình cảm trai gái của thế gian. Việc tiếp xúc, động chạm… qua lại lẫn nhau của những người cùng sống chung với nhau rất dễ nảy sinh những tình cảm luyến ái.

Để giúp những vị xuất gia tu học không rơi vào điều này, giới luật nhà Phật có những quy định như người tu không được ngủ chung trên một giường, Tăng không được ở trong chùa Ni, hay ngược lại...

Ngay trong giới luật của nhà Phật cũng chỉ rõ, người tu hành cần hạn chế những nói năng, động chạm, ôm ấp lẫn nhau… khi tiếp xúc giữa những người khác phái hay cùng giới.

Người đồng tính không được thọ Đại giới làm Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni dù có vào chùa tu học (ảnh minh họa)

Nhà chùa cho rằng đi tu để chuyển nghiệp vậy theo Hòa Thượng người đồng tính có được đi tu ở các tự viện của Phật giáo hay không?

Việc tu hành thì đức Phật có dạy, ai cũng có thể tu tập theo giáo lý của nhà Phật. Không chỉ có con người mà ngay với tất cả chúng sanh.

Riêng với người xuất gia khi bước vào lễ thọ Đại giới, chính thức làm Tỳ Kheo, Tỳ Kheo Ni (người thầy, cô trong nhà Phật - PV), thường được các bậc Trưởng Thượng (các vị tu tập lâu năm của đạo Phật - PV) hỏi một câu: “Ngươi có phải là một đại trượng phu hay không? - Nếu phải thì cho thọ, còn không thì mời ra khỏi giới đàn”.

Người đại trượng phu không phải là những người nam không ra nam, nữ không ra nữ. Vì thế với những người đồng tính khi mà có biểu hiện rõ ra bên ngoài thì chắc chắn có đi tu cũng không thể thọ Đại giới. Ngoại trừ những biểu hiện của những người này không phát ra bên ngoài và bản thân họ không nói ra.

Một số quý thầy với tinh thần từ bi của nhà Phật, hướng mọi người đến sự giải thoát nên thu nhận nhưng chỉ có thể cho thọ giới Sa Di (giữ 10 giới - PV) và lên nữa cũng chỉ là giới Bồ Tát. Đây là giới mà người tại gia vẫn có thể thọ nhận trong quá trình tu tập.

Nên sống tốt ở đời thì hơn

Theo Hòa thượng trong các chùa hiện nay có người đồng tính hay không?

Thật ra trong các chùa hiện nay, người đồng tính vẫn có. Nguyên nhân là do những người này vào chùa tu từ nhỏ, chưa xác định được giới tính của bản thân. Chính vì thế khi họ lớn lên lúc đó giới tính mới xuất hiện nên việc này cũng khó tránh khỏi.

Ngoài ra cũng có 1 số trường hợp do mỗi lần tổ chức các giới đàn thọ giới, số lượng giới tử tham dự khá đông nên Ban tổ chức không kiểm soát hết được. Vì thế mới có một số người đồng tính có mặt trong các chùa. Tuy nhiên điều này cũng chỉ với những người không có biểu hiện ra nơi hình tướng.

Những người đồng tính có thể đạt sự giải thoát theo tinh thần của nhà Phật?

Việc tu hành thì nếu ai dốc tâm tu tập chắc chắn sẽ đạt được sự giải thoát. Đức Phật chưa hề nói chỉ người xuất gia mới đạt được, còn người tại gia thì không. Ai cũng có thể đạt sự giác ngộ, nếu tinh tấn tu hành.

Ví dụ như một người tuy bị mù nhưng nếu họ quyết tâm học tập thì chắc chắn vẫn có thể đậu vào một trường đại học nào đó. Điều này ở các kỳ thi đại học ta vẫn có thể bắt gặp.

Nhiều người vì đi tu từ nhỏ nên khi lớn mới phát hiện bị đồng tính. (ảnh minh họa)

Thưa Hòa thượng, nếu nói như thế thì người đồng tính có thể đạt sự giác ngộ? Vậy sao lại không cho họ thọ Đại giới?

Để làm một người thầy, cô dẫn dắt các Phật tử tại gia tu tập thì điều đầu tiên cần phải có một thân thể hoàn chỉnh. Chỉ khi có thân thể như vậy, người Tăng Ni mới có đủ thân pháp (sức khỏe và tinh thần chuẩn mực) để hoằng dương chánh pháp.

Còn người đồng tính, các vị cứ nghĩ đi, sống trong một nơi toàn là nam đối với Tăng và môi trường toàn là nữ đối với Ni. Thì có ai dám khẳng định sự tiếp xúc, qua lại của những Tăng - Tăng, Ni - Ni này có điều gì xảy ra hay không. Chính vì thể để giữ cho giáo đoàn không bị ảnh hưởng thì Phật giáo mới có những quy định như vậy.

Với những người đi tu mà bị đồng tính, Hòa thượng có lời khuyên gì không ạ?

Với các vị đồng tính thì tôi cho rằng nếu quyết tâm tu hành, dứt bỏ được những tình cảm dục vọng đi thì hãy tiếp tục ở trong chùa.

Còn nếu các vị cảm thấy khó dứt được những tình cảm luyến ái cá nhân thì nên ra ngoài làm một Phật tử tại gia, tiếp tục tu tập. Vì nếu ở lại, các vị có thể khiến cho nhiều Tăng/Ni khác bị ảnh hưởng, không tốt với đại chúng. Đồng thời hình tướng, hành động và lời nói không tốt của người đồng tính rất dễ làm cho người đời có cái nhìn không thiện cảm đối với Giáo hội thì càng mang tội.

Hoài Lương